Komańcza

Komańcza to miejsce w Bieszczadach, gdzie w czasach nowożytnych, w roku 1918, Łemkowie zerwali się do lotu po Wolność.

      Pierwsze Powstanie Łemkowskie.

Powstała nawet na krótki czas Republika Komańczańska, obejmująca m.in. Smolnik, Wolę Michową, Radoszyce, Łupków. Z lokalnymi władzami samorządowymi. Polska, która odzyskała po wielu latach niepodległość, po krótkich, ale gwałtownych walkach, zdławiła Pierwsze Powstanie Łemkowskie.

     Znajduje się tu także klasztor sióstr Nazaretanek. Jest to bardzo urokliwy budynek drewniany, położony w lesie na zachodnim stoku góry. Takie super luksusowe sanatorium, w którym podobno cierpiał kardynał Wyszyński.

Słyszałem, że Watykan miał tajną umowę z komunistami w sprawie przejmowania ocalałych cerkwi łemkowskich na kościoły. Kardynał Wyszyński był tutaj, aby na miejscu dopilnować sprawy.

     Nie ma Łemków - niepotrzebne są cerkwie. Przynajmniej nie aż tyle. Nie może być tak, że znika miasteczko. Na przykład Wola Michowa, a zostaje cerkiew i wielki cmentarz. Przecież ktoś może wtedy zapytać: - " A gdzie są ludzie, którzy tu żyli?".

     Dlatego należy zacierać ślady. Ślady pobytu rdzennych mieszkańców. Niszczyć cmentarze i palić cerkwie. Jeśli chodzi o palenie cerkwi, to nic nowego, władze sanacyjnej Polski już w 1938 roku zarządziły akcję palenia cerkwi.

     A kościół katolicki w Polsce? Kościół ma swego zwierzchnika - Watykan. Więc robi to, co Watykan zarządzi. Jaką politykę prowadził Watykan? To była najpierw polityka popierania nazizmu. Papież błogosławił wojska Mussoliniego idące na Abisynię. Hitler też miał zielone światło z Watykanu. 

      W Polsce w tym czasie Wyszyński, jako redaktor naczelny katolickiego pisma gloryfikował niemiecki nazizm. Tak było, i nie dziwmy się, bo świat już widział, do czego posunął się czerwony reżim totalitarny: do palenia i burzenia kościołów i zabijania księży. A towarzysz Lenin krzyczał: - "Religia to opium dla mas". (To niegłupie akurat.)

      Pisał także odręczne notatki: - "Wprowadzać terror masowy. Rozstrzeliwać tysiącami kobiety i dzieci".            

Obok cerkwi zaczyna się kilkukilometrowa ścieżka dydaktyczna, na początku ładne widoki i świetna droga, potem trafiłem na błoto jak jasny gwint! 

O mało mi but nie został w tej ciężkiej glinie. A śladów w tym błocie! Tropów! Jakie tylko dusza zamarzy....

 Sama droga podobna do tej trasy transgranicznej z Przełęczy Radoszyckiej do Tunelu, czyli w dużej części ciemna i mało ciekawa.

    Duże schronisko PTTK, pojadłem, posiedziałem, pogadałem z obsługą - poza mną nikogo….Nie miałem się gdzie spieszyć: - przyjechałem o 10.00, a autobus powrotny do Nowego Łupkowa był o 19.00.

    

      Więc miałem czas się porozglądać. Ponieważ byłem już któryś raz w Komańczy, postanowiłem odszukać na cmentarzu mogiłę trzech Łemków z sotni Chrynia. Wskazówki, gdzie jej szukać, dostałem „z pierwszej ręki” – od byłego mieszkańca Komańczy, o którym piszę w części - „Trzech z Komańczy”.  Na cmentarzu różnorodność ....