Przejdź Na Ciemną Stronę Nocy

Nocne niebo w Bieszczadach

          Gdy znajdziemy się w nocy, w miejscu o dzikiej, nieskażonej przyrodzie, daleko od świateł cywilizacji, zobaczymy, że straciliśmy kontakt z czymś podstawowym. Czymś pierwotnym. Zapomnieliśmy, co dla nas znaczy nocne niebo, które ma nam przypominać że poza naszą planetą istnieje coś, co nas przerasta.

     Straciliśmy w naszym świecie ten magiczny składnik życia jakim jest rozgwieżdżone niebo, dlatego, że podobnego nieba nad nami już nie ma. Gdybyśmy mieli nad głową to, co widzieli nasi przodkowie przez 99,99 % czasu istnienia rodzaju ludzkiego, widzielibyśmy pełne gwiazd niebo z Drogą Mleczną, która rozdziela je na dwie części. Przy okazji odwiedzania Parku Gwiezdnego Nieba możecie doświadczyć tych wrażeń, które były dla ludzi tak naturalne przez wiele tysiącleci, tysiącleci podczas których zachwycali się nocnym niebem, dosłownie przepełnionym gwiazdami.

    „Stwierdzono, że jedynie południową część Bieszczadów można uznać za obszar wolny od zanieczyszczenia świetlnego.”

- Zanieczyszczenie Świetlne W Obszarach Górskich W Polsce (Dr Ściężor Tomasz, Politechnika Krakowska- Wydział Inżynierii Środowiska, 2013)

Naturalne ciemności to jeden z ekologicznych zasobów potrzebujących ochrony, należą bowiem do zagrożonych elementów środowiska naturalnego. Podobnie jak inne parki gwiezdnego oraz ciemnego nieba na świecie, PGN “Bieszczady” to miejsce, które przybliży społeczeństwu problem zanieczyszczenia światłem, da odwiedzającym możliwość obserwowania nocnego nieba w jego prawie naturalnej postaci, oraz wesprze ochronę nocnego środowiska Bieszczadów.
       Większość ludzi uczy się, że dobrym miejscem do życia jest to miejsce, gdzie mamy jedzenie, wodę, schronienie i przestrzeń do życia. To są cztery czynniki. A piątym jest jakość naturalnej nocnej ciemności.
      Większość ssaków to stworzenia nocne. W nocy są najbardziej aktywne. Dlatego, gdy używamy sztucznego nocnego oświetlenia i oświetlamy tereny wokół naszych domów, ograniczamy nocną ciemność i zmieniamy w ten sposób jakość środowiska. A dopiero od niedawna dochodzimy do wniosku że ten piąty czynnik jest równie ważny jak pozostałe cztery.
W parkach gwiezdnego nieba, próbujemy z pomocą astronomii przypomnieć ludziom znaczenie naturalnej ciemności. A tu, w Bieszczadach, mamy prawdziwą ciemność. Ciemność jest ważna nie tylko dlatego, żebyśmy widzieli piękno rozgwieżdżonego nieba, ale również dlatego, że jest to piąty czynnik określający jakość środowiska w którym żyjemy.       
      Brakujący piąty element.....

Bowiem to, co najciekawsze w nocy, to gwieździste niebo. W Parku Gwiezdnego Nieba „Bieszczady”, możemy bez teleskopu zobaczyć nawet gwiazdy o jasności 7.4 magnitudy.

To znaczy, że każdej bezchmurnej nocy, gdy na niebie nie świeci Księżyc, zobaczycie aż ponad 7000 gwiazd. (Dla porównania, w terenach wiejskich, gdzie jest tylko kilka lamp ulicznych, zobaczycie jedynie 2500 gwiazd.)

Kiedy nad głową migocze 7000 gwiazd jest to całkiem inny, niezapomniany widok na nocne niebo. Gdy pierwszy raz popatrzymy na gwiazdy, odzywa się w człowieku wielkie WooW!

8 marca w Lutowiskach zostało podpisane memorandum powołujące do życia Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady.

 W dniu 26 kwietnia 2013, w Warszawie na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się I Ogólnopolska Konferencja Na Temat Zanieczyszczenia Świetlnego „Przejdź na Ciemną Stronę Nocy"

 

Otwarty w Bieszczadach Park Gwiezdnego nieba jest drugim pod względem wielkości obszarem chronionego nieba w Europie (po rezerwacie gwieździstego nieba Brecon Beacons International Dark Sky Reserve utworzonym w lutym 2013 w Wielkiej Brytanii) oraz drugim tego typu parkiem w Polsce.

Mapa granic PGN „Bieszczady”  

(Jak widać z mapy, strażnica w Łupkowie jest na samej granicy Parku, lub już na terenie Parku. Twórcy Parku uznali bowiem, że Nowy Łupków jest zasłonięty górą, a na stacji w Łupkowie poza sygnalizatorami nie ma oświetlenia)

             PGN "Bieszczady" wspólnie z Parkiem Ciemnego Nieba “Poloniny” na Słowacji,  jako obszar obejmujący polską i słowacką część Międzynarodowego Rezerwat Biosfery „Karpaty Wschodnie” tworzą największy w Europie spójny obszar ochrony nocnego nieba o łącznej wielkości 162 365.42 ha. Jest to również obszar o najlepszej jakości nocnego nieba, z najmniejszym zanieczyszczeniem sztucznym światłem.

 Kometa PanStarss nad Bieszczadami. Foto z połoniny Wetlińskiej 16 03 13.

      

Droga mleczna w dolinie górnego Sanu

       

Niebo nad Tarnawą Niżną. Jakość nieba 21.74 SQM (Więcej o SQM http://www.astrofotografia.pl/testy/unihedron/)

          

Największym źródłem zanieczyszczenia światłem jest tu oświetlenie stacji kolejowej w Siankach na Ukrainie- jest tam kilka lamp halogenowych świecących powyżej horyzontu.
 

Zdjęcia indywidualne: Marek Prucnal – marekprucnal.com, Fotomontaż całego nieba i przetwarzanie: Pavol Ďuriš