Spojrzenie
z perspektywy bohatera spod Saratogi i West Point.
Tadeusz Kościuszko pisał:
„Trzeba
przyznać, że wszyscy ludzie posiadają dosyć zdrowego rozsądku,
by odróżniać dobro od zła, zachowywać się, rozumować, pojmować
i porównywać relacje, a także rozwijać swoje idee poprzez
rozważania lub badania (za wyjątkiem małej liczby tych, którzy są
obłąkani od urodzenia), ale po to są szpitale, żeby przeszkodzić
im w wyrządzaniu szkód.
Czyż
nie byłoby lepiej zacząć od przemawiania ludziom do rozsądku,
uświadamiając im, że w ich prawdziwym interesie leży raczej,
by postępowali prawie i sprawiedliwe, byli dobrymi ojcami,
dobrymi synami, kochającymi Ojczyznę i przestrzegającymi
prawa niż szkodzili sobie i oszukiwali się nawzajem, tracąc
spokój ducha w nieustannej krzątaninie dla pokrzyżowania
planów zasadzek i podstępów ze strony innych ludzi; jeśli do
takiego wychowania dodacie dobre prawo, które karząc za
przestępstwa jednocześnie przeciwdziała szerzeniu się przywar;
jeśli ponadto sami będziecie dawać przykład cnoty w każdych
okolicznościach, bądźcie pewni, że Lud pójdzie za wami, gdyż
ludzie są w sposób naturalny naśladowcami jak małpy.
Jeśli jednak, na odwrót, rozpoczniecie od oświecania Księży, dacie im /tym samym/ więcej środków, by zniewalali Lud i trzymali go w jeszcze silniejszym uzależnieniu, bowiem każde wydzielone ciało w Narodzie będzie mieć zawsze swój własny interes, przeciwny do interesu Państwa, bądź będzie występować przeciwko działaniom rządu, bądź będą miały miejsce potajemne bunty i konspiracje, w które niestety obfituje historia. Nie można mieć nadziei, że zmieni się ich zachowanie, gdyż w ich podstawowym interesie leży mamienie ludu kłamstwami, strachem przed piekłem, dziwacznymi dogmatami oraz abstrakcyjnymi i niezrozumiałymi ideami teologicznymi.
Księża będą zawsze wykorzystywać ignorancję i przesądy Ludu, posługiwać się (proszę w to nie wątpić) religią jako maską przykrywającą ich hipokryzję i niecne uczynki. Ale w końcu jaki jest tego rezultat: lud nie wierzy już w nic, jak np. we Francji, gdzie chłopi nie znają ani obyczajności, ani religii; są bardzo ciemni, chytrzy i niegodziwi.
Widzieliśmy Rządy Despotyczne, które posługiwały się zasłoną religii w przekonaniu, że to będzie najmocniejsza podpora ich władzy, wyposażano więc Księży w największe możliwe bogactwa kosztem nędzy ludu, nadawano im najbardziej oburzające przywileje aż po miejsce u Tronu, jednym słowem, tak mnożono względy, dobra i bogactwa Duchownych, że połowa Narodu cierpiała i jęczała z biedy, podczas gdy oni, nie robiąc nic, opływali we wszelkie dostatki.
Teraz, kiedy znane są zgubne skutki tego błędu, wydaje mi się, że nie ma lepszego sposobu niż pozwolić im upaść i upodlić się, a na koszt Rządu utworzyć szkoły dla Chłopów, w których będą oni mogli uczyć się moralności, rolnictwa, rzemiosła i kunsztu.
Kościół winien być oddzielony od państwa, nie wolno mu zajmować się kształceniem młodzieży. Naród powinien być panem własnego losu i jego prawa powinny być nadrzędne wobec praw kościoła. Żadna religia nie może im przeczyć, odwołując się do prawa boskiego, przeciwnie, każda religia powinna być posłuszna prawom ustanowionym przez naród, a Rząd jako taki nie powinien mieć innej religii niż religia natury"....
Adam Mickiewicz pisał w „Trybunie Ludów”:
„Księża i prałaci, wy oczekujecie zbawienia tylko od złota...
Nie mówcie,
że ludy was opuszczają; to wy je opuściliście; one was szukają
na posterunku waszym i tam was nie znajdują; one chcą się
podźwignąć, a wy je w dół spychacie (...).
Lud, który walczy o
swoją niepodległość albo o rozszerzenie swoich swobód, nie
powinien ufać wysokim dostojnikom Kościoła, którzy wszyscy
jednakowo są przywiązani do kultu absolutyzmu bez względu na to,
czy ten absolutyzm jest mahometański, czy heretycki, czy nawet
ateistyczny”.
Co
dziś możemy do tego dodać?
Na przykład ponadczasowe słowa Osho:
Największym
wrogiem wolności jest symbioza polityka z kapłanem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz