Lato to czas turystycznych
wojaży, zwiedzania, opalania się i zabawy. Gdy oddalimy się od miejskich
świateł, mamy w nocy okazję spojrzeć na prawdziwe czarne niebo. Miliony,
wydawałoby się, gwiazd mrugają do nas, widzimy jasny pas Drogi Mlecznej, czasem
zauważymy spadającą gwiazdę.
W rzeczywistości oko ludzkie ma
teoretycznie szansę dostrzec kilka tysięcy gwiazd, przy czym nie wszystkie są
widoczne w ciągu jednej nocy i z danego miejsca na Ziemi. Jednak liczba ta jest
nikła w porównaniu z ilością gwiazd, których nie widzimy.
W naszej Galaktyce są dziesiątki
miliardów gwiazd!.
Wszyscy umieją rozpoznać
na niebie Wielki Wóz. Już znacznie mniej ludzi potrafi dostrzec Mały Wóz i
znaleźć Gwiazdę Polarną. A przecież określenie kierunku północy może nam się
przydać w nocnych letnich wycieczkach.
Wielki Wóz
Kliknij na obrazek aby powiększyć.
Na rysunku przypominam
kształt Wielkiego Wozu. Składa się on z jasnych gwiazd i widoczny jest na
niebie przez całą noc.
Wielki Wóz stanowi część gwiazdozbioru
nazywanego przez astronomów Wielką Niedźwiedzicą.
Jego nazwa ma przypominać historię nimfy
Kallisto uwiedzionej przez Zeusa. Gdy o romansie dowiedziała się jej opiekunka,
Artemida, będąca boginią płodności, Kallisto musiała zginąć. Po śmierci Zeus
przemienił nimfę w Niedźwiedzicę i umiejscowił ją na niebie. Jednak zazdrosna
żona Zeusa, Hera, przekonała bogów, aby gwiazdozbiór ten nie mógł kąpać się w
falach oceanu. Właśnie dlatego Wielka Niedźwiedzica nigdy nie zachodzi za
horyzont.
Jak znaleźć Gwiazdę Polarną
Gdy już znaleźliśmy Wielki
Wóz, czas na odszukanie Gwiazdy Polarnej. Zwróćmy uwagę na dwie tylne gwiazdy w
Wielkim Wozie. Połączmy je w myśli linią i pociągnijmy ją dalej w górę wozu. W
odległości 5 takich odcinków dostrzeżemy dość jasną gwiazdę - to Polaris. Jak
wiadomo wskazuje ona kierunek północny.
Kliknij na rysunek, aby się powiększył.
Cała operacja jest przedstawiona na
rysunku powyżej.
Gwiazda Polarna stanowi koniec dyszla Małego
Wozu, który jest skierowany odwrotnie niż Wielki Wóz, i który możemy teraz
łatwo wyłuskać spośród otaczających gwiazd. Wielki Wóz to część gwiazdozbioru
Małej Niedźwiedzicy. Mała Niedźwiedzica jest również związana z nimfą Kallisto,
poprzez jej syna Arkasa, który po śmierci również został przez Zeusa
przeniesiony na niebo.
Trójkąt Letni
Kolejnym układem gwiazd,
który na letnim niebie można łatwo odnaleźć jest Trójkąt Letni. Tworzą go trzy
bardzo jasne gwiazdy.
Kliknij, aby powiększyć.
Na rysunku mamy schematycznie
przedstawiony układ gwiazd tworzących Trójkąt Letni wraz z gwiazdozbiorami do
których należą.
Gdy chcemy odnieść rysunek do nieba,
wystarczy go podnieść nad głowę i spróbować dopasować zaznaczone kształty
gwiazdozbiorów do rozgwieżdżonego nieba. Najłatwiej zacząć szukanie od
gwiazdozbioru Łabędzia, którego najjaśniejsze gwiazdy tworzą kształt krzyża.
Najjaśniejsza gwiazda to Deneb. W
skład Trójkąta Letniego wchodzi jeszcze Wega z gwiazdozbioru Lutni (w której 4
gwiazdy położone obok Wegi tworzą równoległobok) oraz Altair, "oko" Orła.
Krzysztof Czart
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz